Thuộc xã Yên Cường, Bắc Mê, Hà Giang – Căng Bắc Mê là một di tích lịch sử có dấu ấn lâu đời tại địa phương và đã được xếp loại di tích lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 97 _ QT/BT ngày 21 tháng 01 năm 1992.
Với nguồn gốc do thực dân Pháp xây dựng trên sườn núi Rồng, thôn Đồn Điền, Yên Cương, Bắc Mê – Căn Bắc Mê có nhiệm vụ kiểm soát tuyến đường giao thông của ba tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang và Cao Bằng, ngoài ra Căng Bắc Mê còn là nơi mà thực dân Pháp xưa dùng để giam giữ nhiều đồng chí cách mạng của Đảng ta như đồng chí Xuân Thủy, đồng chí Nguyên Hồng, đồng chí Lê Giản …
Cũng bởi địa hình được xây trên địa hình sườn núi cao, tựa lưng vào núi, phía trước là sông Gâm nên vị trí Căng Bắc Mê rất thuận lợi để quan sát, theo dõi được từ xa cả một vùng rộng lớn.
Bố cục Căng Bắc Mê với bên ngoài là hệ thống tường thành dài tầm 190m, có vỉa dày 40cm, cao 2m, có lỗ châu mai dấu xung quanh cách nhau mỗi lỗ tầm 5-10m. Còn bên trong có đồn bốt, vọng gác, nhà thông tin và một nhà giam nhỏ. Căng Bắc Mê được người Pháp sử dụng làm đóng quân và cũng như một nơi ở, điều hành bộ máy tay sai.
Từ năm 1938 Căng Bắc Mê chỉ là một đồn binh nhỏ nhưng chúng đã nhanh chóng nhận ra lợi thế địa hình rừng thiêng nước độc để biến nơi đây thành nơi giam cầm các cán bộ bên ta bằng cách bắt các tù nhân lao động khổ sai dưới những điều kiện khắc nghiệt, cuộc sống khổ cực bên cạnh là những màn tra tấn dã man nhằm khuất phục tinh thần của quân đội ta.
Nhưng chính trong những hoàn cảnh khắc nhiệt đó mà các tù nhân lại càng thêm vững vàng ý chí chiến đấu, họ đã bắt đầu thành lập chi bộ Đảng, biến nhà tù thành trường học chính trị, củng cố tinh thần đấu tranh kiên cường thêm chống sự tra tấn và bí mật tuyên truyền cách mạng cho nhân dân mặc dù hoàn cảnh hết sức khó khăn và nguy hiểm.
Qua bao nhiêu năm tháng, với những biến đổi thời gian của Căng Bắc Mê, sự hư hại do thiên nhiên gây ra tuy có hư hại năng nhưng dù sao giờ đây Căng Bắc Mê đã trở thành một địa điểm du lịch thu hút có ý nghĩa khi đến với Hà Giang.
Bên cạnh Căng Bắc Mê, nhiều những ngôi trường trong địa bàn, ban giám hiệu cùng các thầy cô cũng đã kể lại quá khứ của di tích lịch sử này cho các em, bên cạnh đó định hướng cho các lớp mầm non tương lai này lưu giữ và bảo tồn thêm những di sản văn hóa đặc biệt này…
Các cuộc thi được tổ chức tại Căng Bắc Mê vừa để ươm giữ những mầm non vừa để các em nhớ tới quá khứ lịch sử của dân tộc
Từ đó những dịp chăm sóc Căng Bắc Mê như lao động vệ sinh, trồng cây xanh, trồng hoa khuân viên, các lối lên xuống được tiến hành thường xuyên và đẩy mạnh phong trào truyền bá di sản tới du khách được chú tâm nhiều hơn nữa.
Các em học sinh lao động tại Căng Bắc Mê
Năm 2003 Căng Bắc Mê cũng đã được ngành Văn hóa đầu tư trùng tu và sửa chữa lại những nơi như vọng gác, nhà giam, đường lên xuống …
Ngọc Vũ (tổng hợp)
Nguồn Ảnh : Internet
Xem thêm: Mãn nhãn trước thửa ruộng bậc thang hình trái tim Hà Giang
