Bãi đá cổ Nấm Dần thuộc xã Nấm Dần, Xín Mần là một trong những di tích nổi tiếng của tỉnh Hà Giang. Nơi đây được công nhận là di sản quốc gia và đã thu hút hàng trăm lượt khách tới khám phá hàng năm.
Bãi đá cổ Nấm Dần còn được gọi bằng cái tên “Nà Lai”, có nghĩa là “Ruộng nhiều chữ” là một di tích được công nhận là di sản quốc gia. Nằm bên ven sông Nậm Khoong, Bãi đá cổ Nậm Dần là một phiến đá rất lớn có khắc nhiều hình thụ lạ mắt khác nhau.
Để tới với bãi đá cổ Nậm Dần, các bạn phải đi tới thị trấn Cò Pài, huyện Xín Mần rồi sau đó xuôi theo về hướng nam 18 km. Đi mem theo những con đường trải dài uốn lượng, vòng vèo mà hoang sơ, các bạn sẽ nhanh chóng được chứng kiến phiến đá to sừng sững với hình thù lạ mắt.
Ngược theo con suối Nậm Khòong , bước lên những bậc thang đá, bạn sẽ thấy hình ảnh Bãi đá cổ Nấm Dẩn nằm ngay giữa thung lũng giữa Tây Tảng và Nậm Dần. Từ xa nhìn lại, bạn đã thấy một không gian rộng với những phiến đá to có hình thụ lạ mắt, xung quang chúng là cỏ cây, hoa lá đua nhau mọc lên.
Nhìn từ xa, bạn cũng thấy rải rác những khối đá nhều hình thù, vuông, chữ nhật trải rộng, càng lên cao thì sẽ là những khối đá có hình dáng kỳ lạ. Đá lớn có khoảng 7 phiến và 2 phiến cực lớn trên đó có khắc vẽ khoảng 80 hình và khoảng 80 lỗ vũm với độ trũng trung bình 5 – 6cm, sâu 1-2 cm phân bố chủ yếu ở đầu tây của tảng đá.. Các hình vẽ và lỗ vũm được các nhà khảo cổ học cho rằng được tạo ra bằng cách dùng đục sắt và búa tác động vào đá. Niên đại của các hình vẽ được cho rằng trên 1.000 năm.
Có niên đại hàng nghàn năm nhưng bãi đá cổ Nấm Dẩn lại không được biết đến nhiều như bãi đá Sa Pa. Nhưng không phải vì thế mà vẻ đẹp những những khối đá trong bãi đá cổ Nấm Dẩn này lại thua kém, thậm chí chúng mang vẻ đẹp lạ, độc đáo hơn.
Hình vẽ trên những tảng đá thường là hình học như tròn, chữ nhật, ô vuông ; những hình hoạ tiết hoa văn đa dạng, hình bàn chân người hay chỉ đơn giản là những vạch đường thẳng vẽ song song…những hình người với tư thế giơ 2 tay dạng hai chân như đang làm việc, chiến đấu. Còn rất nhiều hình hoạ tiết khác trên những phiến đá ở bãi đá cổ Nấm Dẩn mà chưa hề xác định được hình dáng của chúng. Dù vậy những hình tượng này có cách vẽ giống như ở phiến bãi đá Sapa.
Dấu vết phong hoá trên 3 khối đá lớn có nhiều ký tự lạ được các nhà khoa học chứng minh đã sáng tác cách đây hơn 1.000 năm và chưa thể giải mã cũng như tìm ra chủ nhân của hình vẽ.
Bãi đá cổ Nấm Dẩn là loại hình di tích khảo cổ có niên đại khoảng 2.000 năm và rất hiếm có ở Việt Nam. Đây có thể là di tích mộ thủ lĩnh cộng đồng hoặc khu đất thiêng thờ cúng các vị thần linh bản địa.
Bên cạnh những tảng đá lớn và cự lớn nằm chính trên bãi đá cổ Nấm Dẩn, ở phía dọc bờ suối còn có nhiều tảng đá trầm tích lớn với nhiều hình dạng độc đáo vẫn còn nguyên những dấu ấn phong hoá của tự nhiên hàng nghìn năm như một tấm phản nằm, chiếc ghế ngồi hay bàn cờ phẳng.
Khi chỉ đơn thuần là một di tích, một điểm đến cho khách du lịch, bãi đá cổ Nấm Dẩn được xem như một thủ lĩnh, một nơi thiêng liêng để thờ cúng thần linh, tổ tiên hay nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn.
Bãi đá Nấm Dẩn không chỉ là điểm du lịch hấp dẫn, mà chúng như một di tích lịch sử, văn hoá, tín ngưỡng trong đời sống của người dân.
Nếu có cơ hội, du khách hãy đến với bãi đá Nấm Dẩn để được khám phá những phiến đá với hình vẽ kỳ lạ cũng như tìm hiểu lịch sử ra đời, tồn tại của chúng.
